Σαρλ-Λουί Μυλλέρ (1815-1892), «30ή Μαρτίου 1814», 1855, λάδι σε μουσαμά, 445 x 845 εκ.
Το έργο του Charles Louis Muller, διαστάσεων: 4,40 x 8,40 μ, με τίτλο «30η Μαρτίου 1814» ανήκει στη Δυτικοευρωπαϊκή συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης. Το 1855, το έργο συμμετείχε στη Διεθνή Έκθεση Παρισιού όπου κέρδισε το 1ο βραβείο. Στη συνέχεια πέρασε από διάφορες ιδιωτικές συλλογές και το 1913 ο αιγυπτιώτης Αλέξανδρος Κιτροέφ το δώρισε την Εθνική Πινακοθήκη. Το έργο έως το 1987 εκτίθετο στην μόνιμη έκθεση της Δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής της ΕΠΜΑΣ. Όμως κάποιο ατύχημα προκάλεσε ένα μεγάλο σκίσιμο στο έργο, πραγματοποιήθηκαν τότε κάποιες σωστικές επεμβάσεις, αλλά από τότε το έργο τυλίχθηκε σε κύλινδρο, μεταφέρθηκε και φυλάχθηκε στις αποθήκες της Εθνικής Πινακοθήκης.
Τον Οκτώβριο του 2010, με τη βοήθεια εξειδικευμένου συνεργείου μεταφοράς, το έργο μεταφέρθηκε και αποσυσκευάστηκε σε χώρο της Εθνικής Πινακοθήκης για μια μόνο ημέρα, όπου οι συντηρητές της ΕΠΜΑΣ είχαν τη δυνατότητα να δουν το έργο, να καταγράψουν την κατάσταση διατήρησής του και να αρχίσουν να μελετούν τις ανάγκες και τον τρόπο συντήρησής του. Το 2020 ξεκίνησε το έργο ΠΡΩΤΕΑΣ με σκοπό, μεταξύ άλλων, την έρευνα και τη συντήρηση του συγκεκριμένου έργου.
Στον πίνακα αυτό εφαρμόστηκαν τόσο οι μη καταστρεπτικού χαρακτήρα απεικονιστικές και αναλυτικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου ΠΡΩΤΕΑΣ αλλά και οι καθιερωμένες αναλυτικές τεχνικές δειγματοληπτικού χαρακτήρα τις οποίες εφαρμόζει το τμήμα συντήρησης της ΕΠΜΑΣ στις μελέτες που πραγματοποιεί στα εργαστήριά της. Συγκεκριμένα, αξιοποιήθηκαν οι τεχνικές: α) Απεικονιστική Φασματοπία Φθορισμού Ακτίνων Χ , και β) Ανακλαστογραφία Υπερύθρου. Τέλος, στο έργο αυτό πραγματοποιήθηκαν και μικροδειγματοληψίες προκειμένου να μελετηθεί το έργο με Υπέρυθρη Φασματοσκοπία FTIR. Eπίσης, με Οπτική Μικροσκοπία πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία από διάφορα σημεία της ζωγραφικής επιφάνειας του έργου.
Κατάσταση διατήρησης του έργου
Το έργο έφερε έντονες παραμορφώσεις στον καμβά και απώλεια των μηχανικών του ιδιοτήτων. Το έργο δεν ήταν τοποθετημένο σε τελάρο, αλλά για πολλά χρόνια φυλασσόταν στις αποθήκες της ΕΠΜΑΣ, τυλιγμένο σε κύλινδρο.
Το ύφασμα του έργου ήταν οξειδωμένο, έφερε σκισίματα, οπές στα άκρα (από τα καρφιά που ήταν τελαρωμένο), τοπικές ενισχύσεις (μπαλώματα). Λεπτό στρώμα προετοιμασίας πιθανότατα κάλυπτε ολόκληρη την επιφάνεια του έργου.
Στο ζωγραφικό στρώμα υπάρχουν ρωγματώσεις, απώλειες και σε κάποια σημεία έντονο κρακελάρισμα. Έντονα οξειδωμένο βερνίκι κάλυπτε τη ζωγραφική επιφάνειά του και ημιτελείς επεμβάσεις αισθητικής αποκατάστασης και επιζωγραφίσεις υπήρχαν σε πολλά σημεία σε όλη την επιφάνεια του έργου.
Σχετικά με το θέμα του έργου
30 Μαρτίου 1814. Τα στρατεύματα της Πρωσίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας έφτασαν στα περίχωρα του Παρισιού, ενώ ο Ναπολέων, παρά τις επαναλαμβανόμενες ήττες, έστελνε νικηφόρα μηνύματα στο Παρίσι. Ακόμη και στις 28 Μαρτίου η εφημερίδα Journal de L’ Empire μιλούσε για τις νίκες των γαλλικών στρατευμάτων στο Chaumont. Έτσι, όταν οι σύμμαχοι έφτασαν στα περίχωρα του Παρισιού, οι Γάλλοι, αιφνιδιασμένοι και έκπληκτοι από τα γεγονότα, έτρεξαν να υπερασπιστούν την πόλη τους. Στον πίνακα απεικονίζεται η στιγμή που ένα αλλόκοτο συνονθύλευμα τραυματιών, ηλικιωμένων, παιδιών, γυναικών, αιχμαλώτων πολέμου, απλών πολιτών κ.λπ. συγκεντρώνεται στην αψίδα του Σαιν Ντενί, μια εμβληματική τοποθεσία της γαλλικής πρωτεύουσας, σε μια απεγνωσμένη και ανέλπιδα προσπάθεια να υπερασπιστούν την πόλη τους. Την επόμενη ημέρα, 31 Μαρτίου 1814 οι συμμαχικές δυνάμεις εισήλθαν στο Παρίσι. Όπως και στο σχεδόν ομόχρονο έργο της «Εξόδου του Μεσολογγίου» (1853) του Θεόδωρου Βρυζάκη, στο έργο του Μυλλέρ (1855) υμνούνται οι απλοί άνθρωποι που αγωνίζονται συλλογικά, μέχρι θανάτου, για το δικαίωμα στην Ελευθερία.
